Otomotiv sektörü, modern dünyada ekonomik, sosyal ve teknolojik açılardan büyük bir öneme sahiptir. İnsanların yaşam tarzını, ekonomiyi, iş dünyasını ve toplumu derinden etkileyen bu sektör, birçok alanda dönüştürücü bir rol oynamaktadır. Otomotiv sektörü, dünya genelinde milyonlarca insana doğrudan ve dolaylı olarak istihdam sağlar. Araba üreticileri, parça tedarikçileri, satıcılar, servis merkezleri ve daha birçok alt sektörde çalışan insanlar, sektörün ekonomiye katkısını artırır. Otomotiv endüstrisi, üretim tesisleri, araştırma ve geliştirme faaliyetleri, pazarlama ve satış kanalları için önemli yatırımlar gerektirir. Bu yatırımlar, ekonomiye katma değer sağlayarak büyümeyi destekler. Otomotiv sektörü, birçok ülke için önemli bir ihracat kalemidir. Otomobil ve yedek parça ihracatı, ülke ekonomilerinin dış ticaret dengesini olumlu yönde etkiler. Otomotiv sektörü, ileri teknolojilerin ve yeniliklerin geliştirilmesine ve uygulanmasına önemli katkılarda bulunur. Araç güvenliği, verimlilik, otonom sürüş, elektrikli ve otoyolculuk gibi alanlarda yapılan Ar-Ge çalışmaları, teknoloji alanında ilerlemeyi hızlandırır. Otomotiv sektörü, ekonominin belirli bir göstergesi olarak kabul edilir. Bu sektörün performansı, ekonomik istikrar ve büyüme ile yakından ilişkilidir.
Otomotiv sektörü, insanlara kişisel ulaşımda büyük kolaylık sağlar. Bireylerin istedikleri zaman ve mekânda hareket etmelerine imkân tanır, bu da yaşam tarzlarını ve sosyal etkileşimlerini zenginleştirir. Otomobiller, toplum içinde hareketliliği artırır ve farklı bölgeler arasındaki bağlantıları güçlendirir. Bu da insanların farklı yerleri keşfetmesine ve sosyal etkileşimlerini artırmasına yardımcı olur. Otomobiller, acil durumlarda hızlı müdahale ve yardım sağlama imkânı sunar. Ambulanslar, itfaiye araçları ve polis arabaları gibi acil hizmetler, yaşam kurtarıcı görevlerini yerine getirir. Otomotiv sektörü, teknik ve mühendislik becerilerine sahip insanlar için eğitim ve istihdam fırsatları sunar. Bu da insanların kariyerlerini geliştirmelerini ve toplumlarına katkıda bulunmalarını sağlar. Otomotiv sektörü, çevreye duyarlı teknolojilerin geliştirilmesine öncülük eder. Elektrikli ve hibrit araçlar, düşük emisyonlu motorlar ve yakıt verimliliği gibi inovasyonlar, çevre dostu araçların yaygınlaşmasına katkı sağlar. Otomobillerin yaydığı emisyonlar, küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi çevresel sorunlara katkıda bulunur. Otomotiv sektörü, karbon ayak izini azaltmak için sürekli olarak çevre dostu teknolojilere ve yakıtlara odaklanır. Otomotiv sektörü, sürdürülebilir ulaşım çözümlerinin geliştirilmesine yardımcı olur. Toplu taşıma, paylaşımlı taşıma ve akıllı şehir uygulamaları gibi çevre dostu seçenekler, trafik yoğunluğunu azaltabilir ve şehirlerin sürdürülebilirliğini artırabilir.
Otomobiller, toplum içindeki kültürel ve sosyal bir simge haline gelmiştir. Bazı markalar ve modeller, belirli bir yaşam tarzı veya statü sembolü olarak algılanmaktadır. Otomobiller, insanların yaşam tarzını ve kişisel tercihlerini şekillendirir. Farklı ihtiyaçlara ve zevklere hitap eden çeşitli araç modelleri, insanların kendi kişisel tarzlarını ifade etmelerine olanak tanır. Otomotiv sektörü ekonomiden sosyal hayata ve çevre korumasına kadar birçok açıdan önemli bir rol oynamaktadır. İnsanların günlük yaşamlarını kolaylaştırması, ekonomiye katkı sağlaması, teknoloji ve inovasyonu teşvik etmesi, çevre dostu yaklaşımlara öncülük etmesi ve toplum içinde kültürel bir simge olması, otomotiv sektörünün değerini vurgulayan temel unsurlardır. Gelecekte de sektörün sürdürülebilirlik ve toplumun ihtiyaçları doğrultusunda gelişmesi önem taşımaktadır.
2023 Yılı Otomotiv Satışı Miktarları
2023 yılı Mayıs ayında Türkiye otomobil ve hafif ticari araç pazarı oldukça büyük bir büyüme kaydetti. Bir önceki yılın aynı dönemine göre %70 civarında bir artışla, toplamda 110.000’den fazla araç satışı gerçekleşmiştir. Bu büyüme, hem bireysel hem de kurumsal müşterilerin araç değiştirme ve yenileme ihtiyacının artması ile bağlantılı olarak gerçekleştiği gözükmektedir. Toplam pazar büyüklüğü, 2023 Mayıs ayında geçen yılın aynı dönemine göre %60 civarı artarak 445.000 adet olarak kaydedildi. 2022 yılı Mayıs ayında toplam pazar büyüklüğü 275.000 civarında idi. Araç satışları açısından, 2023 Mayıs ayında geçen yıla göre otomobil satışları %59 oranında artarak 350.000 seviyelerine ulaştı, hafif ticari araç satışları %66 civarında artarak 105.000 civarında gerçekleşti. Özellikle hafif ticari araç pazarındaki bu büyüme, küçük işletmelerin ve dağıtım şirketlerinin covid sonrası artan e-ticaret ve eve servislerden dolayı araç filolarını genişletmeye yönelik artan ihtiyacından kaynaklanmıştır.
Segmentlere göre incelendiğinde, otomobil pazarının %89,3’ü vergi oranları düşük olan A, B ve C segmentlerindeki araçlar tarafından oluşturuldu. C segmenti otomobiller 185.000 adetle %54,7 paya sahip olurken, B segmenti otomobiller 115.000 adetle %33,9 pay aldı. Bu durum ekonomik ve daha küçük boyutlu araçlara olan talebin şehirlerin kalabalık olmasından dolayı daha kolay kullanım, park yeri ve vergi yükümlülüklerinden dolayı kaynaklanmaktadır. Gövde tiplerine göre en çok tercih edilen araçlar, SUV otomobiller oldu ve 155.000 adetle %45,8 paya sahip olan SUV model arabalar birçok sebepten dolayı tercih edilmekte. Geniş iç mekânları, yüksek sürüş pozisyonu ve güvenli yapıları nedeniyle SUV’lar, aileler ve aktif yaşam tarzına sahip bireyler arasında oldukça popüler hale gelmiştir. SUV’ları takip eden Sedan gövde tipli araçlar ise, 100.000 adet satış ve %29,7 payla en çok satılan ikinci araç tipi oldu. En son olarak ise hatchback otomobiller ise 75.000 adet satış ve %22,1 payla üçüncü sırada yer aldı.
Motor tipine göre, benzinli otomobiller 231.000 adetle %68,0 pay alırken, dizel otomobiller 59.000 adetle %17,3 pay aldı. Ayrıca 10.000 adet elektrikli otomobil ve %10,4 pay ile 35.500 adet hibrit otomobil satıldı. Otogazlı otomobillerin payı ise %1,3 oldu. Küresel yakıt krizleri, daha düşük yakıt tüketimine sahip çevre dostu elektrikli ve hibrit araçlarında büyük bir artışa sebep oldu. Motor hacmine göre değerlendirildiğinde, 1600 cc altındaki otomobiller 290.000 adetle %85,7 paya sahip oldu. Daha küçük motor hacmine sahip araçlar, yakıt verimliliği ve vergi avantajları nedeniyle tercih edilmeye devam etti. 1600-2000 cc aralığındaki otomobiller 2.300 adetle %0,7 pay alırken, 2000 cc üstü otomobiller 32.639 adetle %0,2 paya sahip oldular. Emisyon seviyelerine göre otomobiller incelendiğinde, 100-120 gr/km arasındaki otomobiller 146.000 adetle %42,9 pay aldı, 140-160 gr/km arasındaki otomobiller ise 75.000 adetle %22,2 paya sahip oldu. Düşük emisyon seviyelerine sahip araçlar, çevre bilincinin artması ile birlikte giderek daha fazla tercih edilmekte. Şanzıman tipine göre otomobil satışlarında otomatik şanzımanlı araçlar 260.000 adetle %76,2 pay alırken, manuel şanzımanlı araçlar 81.000 civarında adetle %23,8 pay aldılar. Otomatik şanzımanlı araçların kullanım kolaylığı ve konforu, bu tip şanzımanı tercih eden müşterilerin artmasına neden oldu. 2023 yılı Ocak- Mayıs ayı arasında en çok satılan otomobil markası ise yaklaşık 59.000 ile Fiat oldu. Yaklaşık 36.000 adet ile Renault ikinci sırayı alırken yaklaşık 26.000 adet ile Volkswagen üçüncü sırayı aldı. Peugeot 25.000 civarı satış gerçekleştirirken Opel ise 23.000 civarında satış gerçekleştirmiştir.
Bu etkileyici artışın ardında, 2023 yılının seçim yılı olması nedeniyle ortaya çıkan makro belirsizlikler önemli bir rol oynadı. Seçim yılında genellikle ekonomi ve siyasi istikrar konusunda endişeler artar ve bu da tüketici harcamaları ve yatırımlar üzerinde etkiler yaratır. Para politikasındaki potansiyel değişiklikler ve döviz kurundaki belirsizlikler, özellikle ilk çeyrekte otomotiv satışlarını hızlandırdı. Gelecekteki olası belirsizliklere karşı tedbirli davranmak ve araç alımlarını daha önce yaparak olası fiyat artışlarından korunmak istediler. Bu durum, otomobil satışlarında büyük bir artışa yol açtı ve sektörde canlanmaya neden oldu. 2023 yılındaki otomobil ve hafif ticari araç pazarı, çeşitli etkenlerin bir araya gelmesiyle büyük bir büyüme kaydetmiştir. Seçim yılındaki belirsizlikler, ekonomik toparlanma, çevre duyarlılığı ve teknolojideki ilerlemeler gibi faktörler, bu büyümede önemli bir rol oynamıştır. Otomotiv sektöründeki gelişmeler, tüketici taleplerini ve sektörün gelecekteki yönünü şekillendirmektedir.
